De hoek in het midden van de kamer
in samenwerking met Mijzo Dongepark, GGz-Breburg en Vrouw Muskens
Een korte tafelvoorstelling gebaseerd op flarden van herinneringen, over plekken waar bewoners van Mijzo Dongepark vroeger woonden, maar die nu niet meer bestaan.
Artikel door Simone Vos naar aanleiding van de artist-in-residence bij Vrouw Muskens:
“Hoe we ons als mens verhouden tot plekken, vind ik interessant. Ik heb als kind altijd
op dezelfde plek gewoond en een van mijn grote angsten is dat mijn ouders dat huis
ooit verlaten. Daar ligt zoveel geschiedenis. Daarom intrigeren zulke plekken mij; de
gevoeligheid ervan, de herinneringen die er liggen en de verandering die erop volgt”,
vertelt beeldend theatermaker Anne Leijdekkers (1993).
Anne slaapt en woont vijf weken lang bij Mijzo in Dongen, een verpleeghuis voor mensen met mentale problematiek. Overdag is ze in het atelier van Vrouw Muskens om te werken aan een korte voorstelling.
“De zorgsector is heel boeiend; maar het roept ook struggles op. Want doe ik dit project voor
mezelf? Of voor de ander? Wat hebben de bewoners eraan dat ik vijf weken lang bij hen
meeloop, -eet en praat? Ik ben beeldend theatermaker, dus ik wil altijd graag iets vertellen en
losmaken met mijn werk. Een ervaring bieden”, vertelt ze.
“Het leek mij een goede ingang voor een gesprek met de bewoners, om te vragen naar de
plekken waar ze vroeger leefden en die nu zijn veranderd of zelfs niet meer bestaan. Ik
merkte dat een gesprek niet altijd vanzelfsprekend is. Tijdens het avondeten praat niemand
eigenlijk. Ik vond dat in het begin ongemakkelijk, ik heb dan de neiging om over van alles te
praten. Maar ik leerde later dat ik beter op een ander moment een gesprek kon aangaan.
Deelbaarheid
“Ik haal de herinneringen met bewoners op die dat willen. En die verbeeld ik in miniaturen;
een deur, een raam, een heel huis. Zo leer ik de mensen kennen. Ik weet vaak niet welke
achtergrond bewoners hebben en dat hoeft ook niet. Ik ga in gesprek met hen over hun huis.
Hoe zag het eruit? Wat voor voordeur zat erin? Welke kleur had die? Ik neem daar de tijd
voor. Langzaamaan komen er dan wel herinneringen omhoog en soms is er iets persoonlijks
bij. Zo vertelde een bewoonster dat ze het liefst op de wc zat, want dan had ze even rust in
een gezin met vijf broers”, zegt Anne. “Ik merk dat de gesprekken alleen al heel waardevol zijn. Het zorgpersoneel heeft natuurlijk ook gesprekken met de bewoners, maar ik ben er tijdelijk, dus heb een andere rol. Zo kan ik als het ware even binnenkomen.”
Wanneer is het goed?
“Ik vind het wel lastig dat ik na vijf weken weer ga, want wat laat ik daar dan achter van
mezelf? En hoe kan ik de methodologie die ik hier heb ontwikkeld, meenemen naar een
andere plek? Wanneer is het goed? Ik denk dat het goed is, als ik iets heb gedeeld met de
bewoners en hopelijk verbeelding en emotie oproep. Een tafelvoorstelling met fragmenten uit
de plekken waar mensen over vertellen, dus kleine stukjes, een nagesprek, een publicatie;
dat zou ik graag willen. Het lijkt me mooi als die flarden van herinneringen iets
teweegbrengen daar. Het is wel een spannend publiek om mijn werk mee te delen. Ze
nemen geen blad voor de mond”, zegt ze.
“Deze artist in residence laat me meer nadenken over de rol van de kunstenaar in dit
gestructureerde ecosysteem, want dat is het echt. Ik wil meer samenwerkingen opzoeken
met zorginstellingen. Ik zie dit als een opstapje, een begin van een langer project.”